4 Februari organiseert Monnik ondersteund door Bureau Europa en de Open Coöp een besloten expertmeeting waarin we samen met een aantal experts een reeks Still City scenario’s gaan onderzoeken. Deze scenario machine volgt drie stappen van nu, de status quo van het groei paradigma. Stap twee, het aanstaande, de begrenzingen van groei die steeds meer evident worden. En tot slot stap 3, perspectieven, een aantal Still City scenario’s.
NU
HET GROEI PARADIGMA
De abstraherende en fragmenterende kwaliteiten van groei.
Het groei paradigma bracht ons veel goeds. Gezondere en langere levens, langere perioden van vrede en stabiliteit, sociale vangnetten, toegang tot onderwijs, wetenschap en technologische vooruitgang.
Het groei paradigma is de gevoelde noodzaak tot, en de verwevenheid van, stedelijke verdichting, demografische groei, technologische en wetenschappelijke innovatie, en economische groei. Om te groeien moeten sociale en ruimtelijke processen zo efficiënt mogelijk worden gemaakt, zodat almaar meer met steeds minder wordt gemaakt. Deze logica ligt ten grondslag aan Ford’s lopende band, de functionalistische stad, en de hedendaagse mondiale productie ketens.
De vooruitgang ging ten koste van andere zaken. De beleving van tijd en ruimte wordt abstracter en fragmenteert. Onze omgeving wordt georganiseerd en geproduceerd op een schaal, en langs een logica, die buiten beeld blijft en ontoegankelijk lijkt. Door constante technologische innovatie snappen de ouders de taal en normen van de kinderen niet meer. Arbeid moet steeds efficiënter en flexibeler worden wat mensenlevens steeds kwetsbaarder maakt. Ons onderwijssysteem scheidt hoogopgeleiden van laagopgeleiden.
Het geïndividualiseerde, seculiere, verstedelijkte leven valt sommigen zwaar. In de 19de eeuw sprak Marx al van vervreemding en Weber van onttovering.
Dit en meer onderzocht Monnik in het Werklokaal essay “Tea, Earl Grey, Hot“
AANSTAANDE
GRENZEN AAN DE GROEI
Milieu, demografie en technologie.
Milieu — De eerste grens is het milieu. We zijn onze omgeving ontgroeid. Klimaatsveranderingen, het kleiner worden van de biodiversiteit, het opraken van grondstoffen zijn directe bedreigingen voor de manier waarop we produceren en consumeren.
Demografie — Economische groei en demografische groei gingen lange tijd gelijk op. Steeds meer mensen die steeds meer maken en steeds meer consumeren. Na het behalen van een bepaalt welvaartsniveau stoppen we met het maken van meer kinderen. Dit heet de demografische economische paradox. De gevolgen zijn hoge gezondheidskosten door vergrijzing en een krimpende beroepsbevolking.
Technologie — Door slimmer wordende technologie blijkt de mens uiteindelijk de minst efficiënte schakel te zijn in de economie. Sinds 2002 zijn productiviteit en werkgelegenheid losgekoppeld. De samenleving wordt productiever terwijl de werkgelegenheid daalt. Economen voorzien dat computerisering en robotisering de komende decennia 47 procent van alle banen bedreigd. Zowel die van hoog- als die van laagopgeleiden. Maar als niemand een baan heeft, daalt de koopkracht. Wie gaat al die producten kopen? / meer hierover in Rutger Bregman’s artikel De race tegen de machine
PERSPECTIEVEN
STILL CITY SCENARIO’S
Basisinkomen, de Master of Craft, de gift economie en het netwerk.
Basis Inkomen — Het basisinkomen garandeert iedere burger onvoorwaardelijk een maandinkomen. Bijstand, WW, AOW en WAO kunnen worden afgeschaft. Alsook de bureaucratie van de welvaartstaat. Als de mens niet meer op basis van productiviteit kan deelnemen aan de economie is dit een mogelijk antwoord. / meer hierover in Rutger Bregman’s artikel Waarom we iedereen gratis geld moeten geven
Master of Craft — Vandaag zijn alle kaarten ingezet op de kenniseconomie. Met de automatisering van cognitieve arbeid zitten laag- en hoogopgeleid, de hand en het hoofd, opeens in hetzelfde schuitje. Een herwaardering van handwerk, tactiele en materiële intelligentie ligt voor de hand. Waarom niet een Master of Craft titel invoeren? In plaats van scriptie, een meesterproef.
Het netwerk — Van AirBnB tot Markplaats, van Werkspot tot Uber. Nieuwe vragers en aanbieders, nieuwe groepen en nieuwe initiatieven vinden hun weg naar elkaar op platforms waar ze kunnen kopen, verkopen, huren, funden, delen en samenwerken. Zelforganisatie en bottom-up initiatieven krijgen meer tools en macht in handen en vormen een voorspiegeling van een andere samenleving.
De gift-economie — De huidige economie gaat uit van schaarste. Een gift economie gaat uit van overvloed. Sociale status wordt niet verkregen door bezit of geweld maar door je bijdrage. Is dit de sociale verbinding tussen het netwerk, het basisinkomen en vakmanschap.
EXPERTMEETING
Onze Expertmeeting gasten zijn:
— Anoek Nuyens, schrijver, dramaturg en theatermaakster
— Jelk Kruk, architect gespecialiseerd in collectief particulier opdrachtgeverschap met het CPO aanjaagteam.
— Emiel Rijshouwer, ontwerper en onderzoeker gespecialiseerd in bottom-up intiatieven en processen van zelforganisatie
— Martijn de Waal, schrijver en onderzoeker gespecialiseerd in digitale media en stedelijkheid.
— Guido Marsille, kunstenaar, ontwerper en maker van meubels, interieur en projecten in de publieke ruimte
— Jessica Hammarlund Bergmann, stedenbouwer en onderdeel van het Pink Pony Express collectief
Gastheren & vrouw:
— Christiaan Fruneaux, Monnik
— Edwin Gardner, Monnik
— Saskia van Stein, curator en creatief directeur van Bureau Europa
Gespreksleiding:
— Thijs Middeldorp, partner in Partizan Publik en de Open Coöp
Notulist/verslaglegging:
— René Boer, Failed Architecture, Archis/Volume
Catering
— Bite Me